SANOK, gród o wczesnośredniowiecznym rodowodzie, ważna siedziba posadników i starostów, ma za sobą niezwykłe i burzliwe dzieje. Odcisnęły one piętno na jego architekturze, subtelnie wkomponowanej w malowniczą, śródgórską dolinę Sanu. Jest ona świadectwem doniosłości wydarzeń, mających tu miejsce na przestrzeni wieków, ważnych nie tylko dla Polski ale i dla innych krajów europejskich tego regionu. Niestety dzieje miasta to również historia wojen, najazdów i pożarów, które nigdy nie oszczędzały Sanoka. Wiele zatem cennych budowli nie dotrwało do naszych czasów. Te jednak, które przetrwały burzliwe stulecia są dziś obiektem dumy mieszkańców i podziwu gości.

• Zamek

Pierwotnie gotycki zamek, postawiony w miejscu dawnego, ruskiego grodu, przebudowany w latach 1523-48 na styl renesansowy. Z dawnej budowli zachowała się do dziś jedynie część centralna. Wzgórze zamkowe oddzielała od starówki głęboka fosa. Obecnie w murach zamku mieści się Muzeum Historyczne, założone w 1934 r. Posiada najcenniejszą w kraju kolekcję ikon oraz największy zbiór prac wybitnego polskiego artysty Zdzisława Beksińskiego. Muzeum posiada również cenne zbiory: sztuki sakralnej kościoła rzymsko-katolickiego, ceramiki pokuckiej, sztuki współczesnej, militariów, sarmackiej sztuki portretowej, zbiory archeologiczne i inne. Pod dziedzińcem zamkowym znajdują się dwa niemieckie schrony, zbudowane w latach 1940-41, jako element tzw. „Pozycji Granicznej Galicja”. Strzegły one funkcjonującej w latach 1939-1941 granicy pomiędzy Generalnym Gubernatorstwem a Związkiem Radzieckim.

Zakończone zostały prace, których celem była rekonstrukcja południowego skrzydła zamku i rewitalizacja dziedzińca.  W podziemiach starej i nowej części muzeum mieszczą się ekspozycje sztuki współczesnej, wystawa historyczna oraz sala konferencyjna. Z podziemia nowego skrzydła połączone zostały przejściem z niemieckim bunkrem z lat 1940-41, będącym częścią ówczesnych, nadgranicznych umocnień. Stanowi on dodatkową atrakcję turystyczną.

 

• Budynek tzw. Zajazdu – ul. Zamkowa 2

Budynek powstał w latach 1775-99 r.W dziewiętnastym stuleciu mieścił się tutaj odwach i apteka. Dziś znajduje się tu siedziba dyrekcji Muzeum Historycznego w Sanoku. W jego salach organizowane są konferencje, wykłady oraz wystawy czasowe.

• Archikatedralny Sobór Prawosławny pw. Świętej Trójcy – ul. Zamkowa 16

Ta klasycystyczna budowla została wzniesiona w 1784 r. jako parafialna cerkiew grecko-katolicka. Po przyjęciu w 1956 r. prawosławnego kapłana, rozpoczęto odprawianie nabożeństw prawosławnych. 6 września 1983 r. świątynię podniesiono (po raz drugi w dziejach) do rangi katedry, a w 1996 r. – archikatedry. We wnętrzu znajduje się kompletny ikonostas z XIX w., barokowe ołtarze boczne z I połowy XVIII w. oraz XVII wieczna Cudowna Ikona Matki Boskiej Sanockiej. Polichromie figuralne i ornamentalne wykonane zostały w XIX i XX w.

Obok cerkwi znajduje się wolnostojąca, murowana dzwonnica z 1827 r. oraz kamienica zbudowana w latach 1905-8. Mieści się w niej kancelaria diecezjalna.

W pomieszczeniach dawnej parafii greckokatolickiej, miało swoją siedzibę się założone w 1931 r. muzeum łemkowskie.

 

• Kościół i klasztor OO. Franciszkanów
  Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Wejście od strony Rynku i ul. Franciszkańskiej.

Zbudowany w latach 1632-40, barokowy, później przebudowywany. We wnętrzu późnobarokowe ołtarze oraz cudowny obraz Matki Bożej Pocieszenia – Pani Ziemi Sanockiej. W ołtarzu głównym znajduje się krzyż z II połowy XVII w. Cenny jest również siedemnastowieczny obraz św. Antoniego, znajdujący się w prawym ołtarzu bocznym. Polichromie zdobiące wnętrze wykonane przez Władysława Lisowskiego pochodzą z lat trzydziestych, dwudziestego stulecia.

 

W kaplicy św. Franciszka odkryto średniowieczne cmentarzysko i mury z XIV w. Na ścianach kaplicy siedemnastowieczne polichromie figuralne. W ołtarzu obraz św. Franciszka z pochodzący z XVIII stulecia.

• Ratusz miejski – ul. Rynek 15

Osiemnastowieczny ratusz miejski powstał w oparciu o istniejącą wcześniej kamienicę po pożarze poprzedniej, drewnianej budowli. Gruntownego remontu i przebudowy obiektu dokonano w 1892 r. W 1934 r. obiekt przebudowano ponownie, włączając w jego bryłę kolejną, sąsiednią kamienicę. Całości nadano charakter jednolitej budowli. Obecny wygląd jest efektem remontu z lat trzydziestych XX w. Centralną część ratusza wieńczy zegar, wykonany w Pradze, a uruchomiony 1 lutego 1906 r. Podczas ostatniego remontu dokonanego w 2007 r. mechanizm zamieniono na nowy zachowując poprzedni jako eksponat. Na szczycie lewego skrzydła widnieje herb miasta, na prawym zaś godło państwowe, według wzoru z lat trzydziestych. Obecnie ma tu siedzibę Urząd Stanu Cywilnego oraz różne instytucje, punkty handlowe i usługowe.

Fundamenty starszego ratusza sanockiego, który spłoną w 1680 r., odkryto podczas prac archeologicznych prowadzonych na Rynku, podczas jego przebudowy. Po położeniu nowej nawierzchni zarys fundamentów oznaczono kostką w innym kolorze, niż otaczająca ją nawierzchnia.

 

• Budynek dawnej Rady Powiatowej – ul. Rynek 1

Eklektyczna budowla postawiona przez Austriaków w latach 1875-80 dla potrzeb Rady Powiatowej. Obecnie służy jako siedziba Urzędu Miasta. Na fasadzie budynku znajduje się historyczny herb ziemi sanockiej – złoty dwugłowy orzeł na błękitnym polu.

 

• Kościół farny
  Parafia pw. Przemienienia Pańskiego – Plac Św. Michała

Zbudowany został w latach 1874-87, po pożarze poprzedniej, starszej budowli – kościoła p.w. św. Michała – patrona miasta. Budowę wież ukończono na początku XX w. Projekt kościoła wykonał Józef Braunseis. Pierwsze nabożeństwo zostało odprawiono w Boże Narodzenie 1886 r.

 

We wnętrzu dwudziestowieczne polichromie (1906-7) i witraże. W zachodniej nawie znajduje się renesansowa płyta nagrobna Sebastiana Lubomirskiego, zmarłego w 1558 r., pochodząca z poprzedniej świątyni. Fundamenty średniowiecznego kościoła p.w. św. Michała zostały odkryte podczas prac archeologicznych, towarzyszących rewitalizacji placu. Zostały one zaznaczone w obecnej płycie Placu św. Michała. Odkryto również przykościelny cmentarz, fragmenty cmentarza przycerkiewnego w rejonie ulic: Sobieskiego i Piłsudskiego oraz dobrze zachowaną studnię znajdującą się przy dawnym kościele NMP, na obecnym placu przy ul. Grzegorza z Sanoka.

• Dom Mansjonarzy – Plac św. Michała 6

Zbudowany z kamienia w latach 1750-1775 r. Z fundacji kanonika przemyskiego Franciszka Goźlińskiego dla Bractwa Kapłańskiego pw. Wniebowzięcia NMP. Kolegium mansjonarzy zostało powołane przy sanockiej farze w 1723 r., a zatwierdzone przez biskupa Jana K. Sołtyka w 1724 r. Obecnie mieści się tu Młodzieżowy Dom Kultury.

 

• Synagoga – ul. Rynek 10 (wejście od ul. Zamkowej)

Synagoga tzw. „Mała Synagoga”, (Klaus Sadogora, Sadygierer Klojz), została zbudowana w 1924 r., przez chasydów, zwolenników cadyków z Sadogóry. Wejście do niej znajdowało się od strony Rynku oraz od ulicy Zamkowej, od strony nieistniejącej już tzw. „Wielkiej Synagogi”.

• Sala modlitwy (sztybel) – ul. Cerkiewna 6

Kamienica z prywatna kaplicą żydowską (salą modlitwy), zbudowana końcem XIX wieku, znajduje przy ulicy Cerkiewnej 6. Obecnie jest to budynek komunalny

• Synagoga „Jad Charuzim” – ul. Franciszkańska 5

Ufundowana w 2 poł. XIX w. przez stowarzyszenie rzemieślników żydowskich „Jad Charuzim” (hebr. dłoń pracowitych). Obecnie budynek po przebudowaniu przeznaczono na biura i mieszkania.

• Budynek II LO, pierwotnie Szkoła Ludowa im. Franciszka Józefa – ul. Mickiewicza 11
  

Pierwotnie budynek Szkoły Ludowej im. Franciszka Józefa, ukończony w 1898 r. W 1901 r. utworzono przy tejże szkole Wyższy Instytut Żeński Naukowo-Wychowawczy. W 1912 r. działała tutaj szkoła św. Jadwigi. Podczas II wojny światowej mieścił się w tym budynku (podobnie jak w budynku sąsiedniego Gimnazjum i Liceum Królowej Zofii) niemiecki szpital polowy. Po wojnie znajdowała się tutaj 11-letnia Szkoła Żeńska Stopnia Podstawowego i Licealnego w Sanoku. Od 1965 r. jest to siedziba II Liceum Ogólnokształcącego.

 

• Zajazd z XVIII – dawny szynk „Bacówka” – ul. Traugutta 3

Murowany budynek dawnego zajazdu zbudowany w XVIII stuleciu, przy drodze do Mrzygłodu. Na początku XIX w. mieścił się w nim szynk „Bacówka”. Obecnie jest siedzibą dyrekcji Muzeum Budownictwa Ludowego. Pierwotną funkcję obiektu zdradza charakterystyczna architektura.

Kapliczka św. Jana Nepomucena – pl. św. Jana

Ufundowana w 1810 r. przez Ksawerego Krasickiego, jako votum, za ocalenie życia podczas salwowania się ucieczką konno, stromym zboczem do Sanu, po nieudanej, ostatniej obronie zamku sanockiego przed Austriakami, w czerwcu 1809 r.

• Tablica pamiątkowa – schody Zamkowe

Wmurowana w skałę przy schodach zamkowych tablica, ufundowana została w 1909 r., przez Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka. Tekst na tablicy głosi: „Pamięci Ksawerego Krasickiego i towarzyszy, za bohaterski czyn przy ostatniej obronie zamku sanockiego w czerwcu 1809 roku. W stuletnią rocznicę Tow. Upiększ. M. Sanoka napis ten umieściło.”

• Budynek dawnego gimnazjum i liceum im. Królowej Zofii – ul. Sobieskiego 5

Kamień węgielny wmurowano w 1882 r. Po ukończeniu budowy w latach dziewięćdziesiątych, pomieszczenia obiektu zajęło niedawno powstałe gimnazjum im. Królowej Zofii. W budynku tym stacjonowała w roku 1915, 11 marszkompania Dobrego Wojaka Szwejka, bohatera słynnej powieści Jarosława Haszka.

• Dawne Koszary 2 Pułku Strzelców Podhalańskich – ul. Mickiewicza 23

Znajdowały się tutaj austriackie koszary 45 Galicyjskiego Regimentu Piechoty, zbudowane w 1912 r. W 1918 r. stacjonował tu stworzony spontanicznie z miejscowych ochotników 3 Batalion Strzelców Sanockich. W okresie międzywojennym budynki służyły 2 Pułkowi Strzelców Podhalańskich. Aktualnie jeden z obiektów wykorzystuje Straż Graniczna, zaś pozostałe należą do Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.

• Dawne koszary „Landwehry” – ul. Sobieskiego 23

Wzniesione w latach dziewięćdziesiątych XVIII w. według planów c.k. Inspektora Powiatowego Klemensa Lewickiego. Kierownikiem budowy był inż. Władysław Beksiński. Kamień węgielny wmurowano w 1891 r. Budynek służył do I wojny światowej, jako koszary 57 batalionu austriackiej Landwehry. W czasie II wojny światowej Niemcy zlokalizowali w tym budynku tzw. Polską Szkołę Handlową. Obecnie mieści się tu Zespół Szkół nr 1.

 

• Secesyjna kamienica przy ul. Kazimierza Wielkiego

Mieścił się tu pierwotnie c.k. Sąd Powiatowy.W tej dostojnej, secesyjnej kamienicy z 27 na 28 marca 1947 r., spędził ostatnią noc swojego życia gen. Karol Świerczewski, który udał się stąd na inspekcję do Leska i do Cisnej, gdzie już nie dotarł, zastrzelony w zasadzce pod Jabłonkami.

• Dawny „Dom Żołnierza” – ul. Mickiewicza 24

Monumentalny budynek wzniesiony w 1924 r. jako „Dom Żołnierza”. Uszkodzony podczas wojny obiekt odremontowano, lecz nie zrekonstruowano zdobiącej go kopuły. Obecnie jest to siedziba Sanockiego Domu Kultury.

• „Ramerówka” – ul. Grzegorza z Sanoka 2

Pierwotnie prywatna kamienica rodziny Ramerów od 16 grudnia 1866 r. pełniła funkcję „Czytelni Mieszczańskiej.” W tym, eklektycznym budynku, przyozdobionym arkadami, powstałymi w wyniku przebudowy z lat 40-tych XX w. do niedawna funkcjonował Klub Górnika PGNiG.

• Budynek Stowarzyszenia „Sokół” – ul. Mickiewicza 13

Obiekt zbudowano w latach 1890-1910 dla Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Szczyt budynku wieńczy rzeźba zrywającego się do lotu sokoła, zaś na elewacji wschodniej znajduje się postać „Sokolnika”, zrywającego kajdany orłowi polskiemu. Stąd 1 listopada 1918 r. wyszły na miasto pierwsze, polskie patrole wojskowe. Tu 10 listopada 1910 r. wygłosił prelekcje na temat skautingu Andrzej Małkowski.

• Willa Zaleskich – Plac św. Jana 1

Willa mieszczańskiej rodziny Zaleskich, zbudowana w latach 1890-1910 r, według projektu Władysława Beksińskiego i Wilhelma Szomka. Jak głosi miejscowa tradycja, dr Zaleski zapragnął aby rodowa siedziba nawiązywała architektonicznie do willi weneckich. Ze względu na swoje posadowienie nad 40 metrowym urwiskiem nazywana jest „Sokolim Gniazdem.”

• Willa Szomka – ul. Lenartowicza 2

 Secesyjna willa wybitnego, sanockiego architekta, Wilhelma Szomka, zbudowana w 1892 r. Obecnie jest siedzibą Miejskiej Biblioteki Publicznej. Przed budynkiem pomnik prekursora polskiego humanizmu – Grzegorza z Sanoka.

• Willa Domańskich – ul. Mickiewicza

Secesyjna, mieszczańska willa rodziny Domańskich z drugiej połowy XIX w.

• Dawna CK Okręgowa Dyrekcja Skarbu – ul. Sienkiewicza

Budynek o niezwykle mrocznej historii, wzniesiony w 1863 r. przez rodzinę Ścibor-Rylskich, przejęty następnie przez Cesarsko-Królewską Okręgową Dyrekcję Skarbu. Do 1939 mieścił się tu Urząd Skarbowy. W okresie okupacji znajdowała się tu główna siedziba sanockiego Gestapo oraz areszt śledczy tzw. Stapo. Po wojnie była tutaj siedziba powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, a następnie komenda Milicji Obywatelskiej.

• Park miejski i kopiec Mickiewicza – wejścia do parku od strony ul. Mickiewicza i ul. Kościuszki.

Założony w 1896 roku. położony na stokach dominującej nad miastem Góry Parkowej (Stróżni, Aptekarki) – 364 m npm. Rosną tu m.in. orzech wodny, orzech turecki, sumak, miłorząb, sosna amerykańska. Na jej szczycie sanocka młodzież usypała w 1898 r. kopiec, na cześć setnej rocznicy urodzin Adama Mickiewicza. Zaświadcza o tym umieszczony na szczycie kopca pamiątkowy kamień. Urokliwym miejscem parku jest źródełko, poświęcone Fryderykowi Chopinowi, z medalionem przedstawiającym popiersie kompozytora. Na terenie parku znajduje się zbiornik retencyjny wodociągów miejskich, wieża przekaźnika TV. W 2007 roku odrestaurowano główne wejście do parku wykonując nowe ogrodzenie i scenę koncertową oraz platformę widokową zlokalizowaną na szczycie sąsiadującym z Kopcem.

• XVIII i XIX w. zabudowa mieszczańska starówki.

Tworzą ją w większości piętrowe kamienice mieszczańskie, głównie eklektyczne, lecz jest pośród nich szereg obiektów o charakterze secesyjnym. Wiele z nich zdobią interesujące w formie, kute balustrady balkonów. Nieliczne kamienice, szczególnie przy ul. 3 Maja zachowały oryginalne, drewniane witryny z przełomu XIX i XX w. Najciekawsze z kamienic zachowały się przy Rynku, ul. 3 Maja, Kościuszki, Jagiellońskiej, Mickiewicza i Kazimierza Wielkiego.

• Drewniana cerkiew grecko-katolicka p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego – ul. Kółkowa 5 (świątynia stoi przy ul. Przemyskiej)

Cerkiew znajduje się w dzielnicy Olchowce. Zbudowana została w 1844 roku. We wnętrzu doskonale zachowany, dziewiętnastowieczny ikonostas oraz wyposażenie cerkiewne z XVIII i XIX w. Obecnie pełni funkcję parafialnego kościoła rzymskokatolickiego. Obok obiektu znajduje się dwukondygnacyjna, murowana dzwonnica parawanowa z pierwszej połowy dwudziestego wieku.

• Greckokatolicka cerkiew parafialna p.w. św. Dymitra. – al. Najświętszej Marii Panny

Znajduje się w dzielnicy Dąbrówka. Zbudowana w latach 1866-1891, w miejscu starszej wzmiankowanej w 1573. Od 1969 roku użytkowana była jako kościół rzymskokatolicki. W 1982 roku dobudowano do niej nową bryłę kościoła, w wyniku czego sama cerkiew pełniła przez kilka lat rolę kaplicy. W 1993 roku cerkiew przekazano ponownie w użytkowanie grekokatolikom. Po remoncie dokonanym w 2005 roku, odtworzono wnętrze, z wykorzystaniem fragmentów ocalałego ikonostasu i ikon z różnych, nieistniejących już cerkwi. Obok świątyni stoi murowana dzwonnica parawanowa. Na sąsiednim cmentarzu znajduje się dziewiętnastowieczna kaplica grobowa Rylskich i Tchorznickich

• Dwór i park podworski Mniszek-Tchorznickich – ul. 1000 Lecia

Pierwotny dwór, zapewne z przełomu XVIII i XIX w. przebudowano w 1900 r. Ogrody pochodzą z XVIII w. Przebudowano je w drugiej połowie XIX wieku, zaś pod koniec XIX w. znacznie powiększono. Z układu przestrzennego z pierwszej połowy dziewiętnastego wieku zachowany jest dwukondygnacyjny murowany dwór, granice folwarków, ogrodów użytkowych i głównej drogi dojazdowej. Część budynków dawnego folwarku zamieniono na hale i warsztaty przemysłowe. W drzewostanie dawnego parku krajobrazowego zachowały się liczne, interesujące gatunki drzew.

• Zespół parkowo-dworski w Olchowcach – ul. Witkiewicza

Budynek dworu starościńskiego z XVII w., z osiemnastowiecznym spichlerzem i pozostałością parku krajobrazowego. Do I Wojny Światowej wchodził w skład koszar 13 Galicyjskiego Pułku Piechoty, które tutaj pobudowano w dziewiętnastym wieku. W okresie międzywojennym stacjonował tu 3 batalion, 2 PSPdh. Krótko po wojnie stacjonował tutaj 34 Budziszyński Pułk Piechoty Do 1994 r. był to teren 26 Pułku Czołgów Średnich, następnie MSWiA. Aktualnie dwór jest własnością prywatną, w pozostałych budynkach podworskich funkcjonują liczne instytucje i przedsiębiorstwa.

• Kościół Najświętszego Serca Jezusowego – ul. Lipińskiego 54

Kościół parafialny w dzielnicy Posada, eklektyczny, wzniesiony z cegły w latach 1926- 1931 r. Poświęcenia świątyni dokonał biskup Antoni Nowak 15 września 1931 r.

• Kościół Polsko-Katolicki – ul. Słowackiego 20

Budynek kościoła polskokatolickiego, budowany w okresie międzywojennym. Jedna z najstarszych w Polsce świątyń polsko-katolickich.

• Ratusz – dawna siedziba Gminy Posada, – ul. Lipińskiego

Zbudowany w latach 1905-7, zwieńczony wieżą eklektyczny budynek dawnego ratusza Gminy Posada. Miała tu również swoją siedzibę placówka policji i areszt. Pozostałe wolne pomieszczenia były wynajmowane. Funkcję ratusza budynek stracił w 1931 r., kiedy to Posada Sanocka została przyłączona do Sanoka. Okazałą budowlę wieńczy neobarokowa wieża, zbudowana z przeznaczeniem na dzwon alarmowy.

• Budynek dworca głównego PKP – ul. Dworcowa

Zbudowany przez Austriaków w 1884 r., po wykonaniu odcinka kolei żelaznej z Zagórza do Jasła. Reprezentuje typową architekturę państwowych budynków dworcowych CK Galicji.

• Secesyjne wille w przy ul. Głowackiego

Malownicza uliczka, na południowym krańcu miasta, gdzie na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku, bogaci mieszczanie sanoccy budowali ekskluzywne wille, eklektyczne, z neogotyckimi akcentami. Bodaj najciekawszą z nich jest willa pod nr 27, nazywana „Kocim Zamkiem”.

• Cmentarz przy ul. Rymanowskiej i Matejki,

Cmentarz przy ul. Matejki założono po ogłoszeniu w 21 stycznia 1784 r. przez cesarza Józefa II dekretu o cmentarzach zamiejskich, nakazującego wyprowadzenie cmentarzy poza miejsca zamieszkałe. Nowy cmentarz przy ul. Rymanowskiej założono w 1894 r. Jego poświęcenia dokonano 2 listopada. Plany cmentarza przy ulicy Rymanowskiej wykonał architekt miejski inż. Władysław Beksiński, który zaprojektował również kaplicę cmentarną. Na cmentarzu liczne przykłady zabytkowej kamieniarki nagrobnej, lokalnej oraz pochodzącej z warsztatów lwowskich i krakowskich, zdobiącej miejsca pochówku sanockich mieszczan. Znajdują się tu również kwatery wojskowe z I i II wojny światowej. Na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej znajduje się grobowiec rodzinny Beksińskich, w którym spoczywa Zdzisław Beksiński i jego syn Tomasz.

• Stary cmentarz żydowski tzw. „Okopisko” – ul. Jagiellońska

Położony przy ul. Jagiellońskiej, założony ok. 1720 r. Było to zapewne rozszerzenie istniejącego wcześniej cmentarza, o średniowiecznym rodowodzie. Przed II wojną światową nie był już użytkowany. Według miejscowej tradycji najstarsze tutejsze pochówki pochodziły z XIV w. Cmentarz został zniszczony w czasie II wojny światowej i w latach pięćdziesiątych, a w 1967 r. ostatecznie zlikwidowany. Obecnie na jego miejscu znajduje się duży skwer.

• Cmentarz żydowski na Kiczurach tzw. Nowy – ul. Kiczury

Pozostałości cmentarza żydowskiego, sprofanowanego przez Niemców w czasie II Wojny Światowej. Zachowało się przeszło 50 macew, w tym wiele uszkodzonych. W czasie II wojny miały tu miejsce masowe egzekucje Żydów, co upamiętnia postawiony w latach dziewięćdziesiątych, niewielki obelisk.

• Cmentarz jeniecki na Olchowcach – ul. Zaremby

Znajdują się tu zbiorowe mogiły żołnierzy radzieckich, z obozu jenieckiego założonego przez Niemców w 1941 r. Funkcjonował on do połowy roku 1944. Szacunkowa liczba pochowanych tu, rozstrzelanych, zamęczonych lub zagłodzonych jeńców sięga ok. 20.000.

• Umocnienia „Linii Mołotowa”

Na terenie miasta znajdują się schrony bojowe, batalionowego punktu oporu „Olchowce” – w którego skład wchodziło 16 żelbetowych bunkrów, jedno i dwukondygnacyjnych. Część z nich zachowała się w całości, część zaś uległa zniszczeniu w latach czterdziestych. Wchodzą one w skład tzw. „Linii Mołotowa” – jednego z największych dzieł militarnych XX wieku. Z tego okresu zachowały się także dwa niemieckie, żelbetowe schrony graniczne, znajdujące się pod dziedzińcem sanockiego zamku.

Opracował: Robert Bańkosz

Zdjęcia: UM, MH, MBL, BWA, A. Komski, R. Bańkosz.
Zdjęcia archiwalne pochodzą ze zbiorów Muzeum Historycznego w Sanoku.